εγώ και οι υπο-εαυτοί μου..

Σε περασμένη ανάρτηση η Ελευθερία αναφέρθηκε στους υπο-εαυτούς.
Ας ανατρέξουμε στο διάλογο που μας μετέφερε κι ας φανταστούμε ότι περιέγραψε μια εικόνα.
Ένας άνθρωπος όρθιος, στη μέση ενός δωματίου, και οι υπο-εαυτοί του γύρω γύρω να του μιλούν όλοι μαζί, να τον τραβάνε από δω κι από κει.
Σίγουρα ένα από τα συναισθήματα αυτού του ανθρώπου εκείνη την ώρα θα μπορούσε να είναι η σύγχυση. Ο άνθρωπος της ιστορίας μας ίσως νιώθει αβοήθητος, ακινητοποιημένος, στην περίπτωση που οι υπο-εαυτοί λειτουργούν ως αντίρροπες δυνάμεις - δεν τον πάνε κάπου.
Έστω τώρα ότι ο άνθρωπός μας αποστασιοποιείται από αυτή τη σύγχυση, βάζει τους υπο-εαυτούς σε μία σειρά, να μιλάνε ένας ένας, τους ρωτάει τι θέλουν και τι δε θέλουν, τους βάζει σε διάλογο, τον οποίο και καταγράφει.
Όταν αυτή η διεργασία είναι επιτυχημένη ή όταν υπάρχει παράλληλα η κατάλληλη εμψύχωση, το τοπίο φαίνεται να ξεκαθαρίζει και κάποια στιγμή γίνεται σαφές ότι μπορούμε να κρατήσουμε κάτι από κάθε υπο-εαυτό.
Είναι πολύ πιθανό, ωστόσο, στη διάρκεια αυτής της διεργασίας και της στροφής στον εαυτό – με την έννοια της ενδοσκόπησης, της εξοικείωσης με τον εαυτό μας – να έρθουμε σε επαφή με κάποιο κομμάτι μας, με κάποιον υπο-εαυτό μας, που μας στεναχωρεί, μας αγχώνει και πιστεύουμε ότι δεν τον θέλουμε, δε μας αρέσει.
Συχνά, άλλωστε, επισκεπτόμαστε τον ειδικό κι έχουμε έτοιμο το αίτημά μας: «θέλω να μην είμαι έτσι, θέλω να αλλάξω αυτό, δε μου αρέσει».
Όταν ανακαλύπτουμε ή ερχόμαστε σε πιο κοντινή επαφή με κάποιον υπο-εαυτό μας που δεν μας αρέσει, είναι σύνηθες να ενεργοποιούνται μηχανισμοί προκειμένου να αμυνθούμε – είτε απωθούμε την πληροφορία είτε μένουμε στις ενοχές μας είτε προβάλλουμε τον εγωισμό μας και υπερασπιζόμαστε στους άλλους αυτό το κομμάτι μας.
Είναι σημαντικό να έρθω σε πλήρη επαφή και με τους υπο-εαυτούς μου που με αγχώνουν, με τρομάζουν. Και να καταλάβω ότι όλοι οι υπο-εαυτοί είναι χρήσιμοι, γιατί είμαι εγώ. Εγώ δεν είμαι μόνο ο κάθε υπο-εαυτός μου που αναδύεται και συνδιαλέγεται τη δεδομένη στιγμή. Δεν είμαι μόνο ο σκληρός υπο-εαυτός, ο συντροφικός, ο αδιάφορος, ο συγκαταβατικός κοκ..
Είμαι η αλληλεπίδραση των υπο-εαυτών μου. Αφού δεχτώ ότι και αυτή η πλευρά μου υπάρχει και είναι δική μου, μπορώ πλέον να σκεφτώ γιατί επιλέγω (ή αφήνω) να αναδυθεί ο κάθε υπο-εαυτός μου τη δεδομένη στιγμή, τι θέλει να μου πει, τι κρατάω από αυτόν και τι μπορώ ή θέλω να αλλάξω.
Και κάπως έτσι, ο μαέστρος συνεχίζει να συντονίζει την ορχήστρα, με σκοπό μια μελωδικότερη – πρώτα πρώτα στα δικά του αυτιά – μουσική.

Ένα βήμα μπρος, δύο πίσω...( ή συνεχίζοντας την αλλαγή...)

Η παρατήρηση του εαυτού με στόχο την ανέλιξή του (ήτοι ψυχοθεραπεία) είναι διαδικασία χρονοβόρα, με κόπο, όπου ανεβαίνοντας την 'σκάλα' πηγαίνεις ένα βήμα μπροστά και δύο βήματα πίσω. Έτσι κι εγώ εδώ στο 'ψυχοδρόμιο', συνηθισμένη από δρόμους με προορισμό, με ανηφόρες και κατηφόρες, αισθάνθηκα την ανάγκη να πάω πίσω δύο αναρτήσεις. Για να εμπλουτίσω όσα ανταλλάξαμε για την 'αλλαγή', με νέα ερεθίσματα με στόχο την αποδοτικότερη κατανόηση και ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα. Θα αναφέρω παρακάτω λόγια του Irvin Yalom και του Νίτσε, που αντανακλούν με ακρίβεια όσα θέλησε να μεταδώσει το 'ψυχοδρόμιο' στην αναφορά του για την 'αλλαγή'.
Λέει λοιπόν ο Γιάλομ : Καμιά θετική αλλαγή δεν μπορεί να επέλθει στη ζωή μας, όσο παραμένουμε προσκολλημένοι στη σκέψη ότι ο λόγος που δεν ζούμε καλά βρίσκεται έξω από εμάς τους ίδιους. Όσο τοποθετούμε την ευθύνη ολοκληρωτικά στους άλλους που μας συμπεριφέρονται άδικα, τότε η κατάσταση της ζωής μας θα παραμένει σε αδιέξοδο.

Ο Νίτσε του άρεσε να αναφέρει συχνά την φράση amor fati, που σημαίνει αγάπα το πεπρωμένο σου, εννοούσε δηλαδή να δημιουργήσεις το πεπρωμένο που μπορείς να αγαπήσεις.

Συμφωνούμε, λοιπόν, πως η ευθύνη για την ζωή του καθενός μας βρίσκεται στα χέρια μας. Μπορούμε να δημιουργήσουμε τον εαυτό που θέλουμε, και κατ ' επέκταση το πεπρωμένο μας. Αρκεί να αναλάβουμε την ευθύνη, να δεσμευτούμε, να παρατηρούμε, να είμαστε ενήμεροι για όσα αισθανόμαστε. Αυτή είναι και η στροφή προς τον εαυτό, που αναφέρουμε, όπου τότε θα έχουμε σαν σημείο αναφοράς τον εαυτό μας και όχι τους άλλους.