4.2.12

Από την οικονομική στην οικογενειακή κρίση.


για τη ραδιοφωνική εκπομπή ΨΥΧΟΛΟΓΩΝΤΑΣ, Ελευθερία Αραβανή

Η οικονομική κρίση, από απλά μια λέξη, ένα άκουσμα, έχει γίνει πια η καθημερινότητά μας. Απολύσεις, μειώσεις μισθών, περιορισμένα έσοδα, αυξανόμενα έξοδα. Αγωνία, άγχος, ανασφάλεια. Όλοι μιλάμε για το ‘πώς θα τα καταφέρουμε’.

Αυτό το κοινωνικο/οικονομικο/πολιτικό κλίμα αντανακλάται πια και μέσα στην οικογένεια, η οποία, ως ένας ζωντανός οργανισμός, επηρεάζεται από τις γύρω μεταβολές, διαταράσσεται και καλείται να διατηρήσει την οργάνωσή της, προκειμένου να συνεχίζει να επιβιώνει.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι:
Όταν βιώνουμε μια προσωπική κρίση, θεωρούμε ότι εμείς είμαστε οι κύριοι υπεύθυνοι αυτής της κρίσης και αντλούμε δυνάμεις από τον ίδιο μας τον εαυτό για να την αξιοποιήσουμε και άρα να την ξεπεράσουμε.
Η κατάσταση είναι πολύ πιο δύσκολη όταν βιώνουμε μια κρίση, η οποία μας επιβάλλεται από έξω και δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τον λόγο που συμβαίνει αυτό ή θεωρούμε όλη αυτή την κατάσταση παράλογη και ότι κάποιοι ‘ασελγούν’ πάνω μας, μας εκμεταλλεύονται. Μη μπορώντας να κατανοήσουμε αυτό που συμβαίνει, είναι δύσκολο να δούμε και πως θα το διαχειριστούμε.
Αν μείνουμε σε αυτή τη διχαστική θεώρηση, εμείς και εσείς, θα μπούμε στην θέση του θύματος και θα δώσουμε στους άλλους θέση θύτη. Το θύμα μοιάζει αβοήθητο και ανήμπορο μπροστά στον εξουσιαστή θύτη που έχει την δύναμη.

Άρα, αυτό που μπορεί να μας κινητοποιήσει είναι για αρχή να αλλάξουμε θεώρηση, να εντάξουμε όσα συμβαίνουν σε μια ολιστική, συστημική θεώρηση, όπου υπάρχουν αλληλεπιδράσεις, ρόλοι όχι στάσιμοι, αλλά διαρκώς μεταβαλλόμενοι, ευελιξία και προσαρμοστικότητα.

Κάποτε, η εργασία αποτελούσε μια σταθερά για τον καθένα μας, ήταν κάτι δεδομένο και έφερνε στην οικογένεια ασφάλεια, ικανοποίηση, αποτελώντας σημαντική αξία και δίνοντας μια βάση στο κάθε σπίτι. 

Κάποτε καταναλώναμε διαρκώς. Αγοράζαμε, επενδύαμε, ψωνίζαμε από το καθημερινό μας ψωμί μέχρι την χαρά και την ευτυχία μας.

Τώρα, όλα αυτά παύουν να ισχύουν, δεν αποτελούν σταθερές, ούτε δεδομένα. 

Η μετάβαση αυτή από το ‘κάποτε’ στο ‘τώρα’, αποτελεί από μόνη της μια κρίση. Φέρνει συγκρούσεις, άγχος, αναστάτωση, αποξένωση και ενδεχομένως παραμέληση αναγκών. Όχι ότι αυτά δεν υπήρχαν στο ‘κάποτε’, υπήρχαν αλλά ήταν κεκαλλυμένα, κάτω από τις σταθερές παραμέτρους της εργασίας, της φαινομενικής ασφάλειας και του ‘έχουμε να ψωνίζουμε’ και του ‘περνάμε καλά’.

Η οικονομική κρίση έφερε στην επιφάνεια προβλήματα της οικογένειας. Όμως, εμείς αποδίδουμε τα πάντα στην κρίση. Συγκρουόμαστε γιατί δεν έχουμε λεφτά, παραμελούμε τα παιδιά μας, γιατί έχουμε στρες, αδιαφορούμε για τον/την σύντροφό μας, αδιαφορούμε για τον εαυτό μας, ασχολούμενοι με ενδεχόμενα αρνητικά σενάρια και δυσοίωνες μελλοντικές προβλέψεις κοκ. Μέχρι πότε;

Η μετάβαση αυτή σιγά σιγά θα ολοκληρωθεί, αλλά χρειάζεται κι εμείς οι ίδιοι να αλλάξουμε. Ένα σύστημα για να καταφέρει να επιβιώσει, όταν δέχεται μια ‘επίθεση’, χρειάζεται να διατηρήσει την οργάνωσή του, αλλάζοντας, όμως, τα δομικά του συστατικά. 

Η οικογένεια, λοιπόν, χρειάζεται να στραφεί στον εαυτό της, να επαναπροσδιορίσει ανάγκες, αξίες, πράξεις, να εντάξει τις κοινωνικές αλλαγές με λειτουργικό τρόπο. Να μάθει να μοιράζεται συναισθήματα, να είναι ανοιχτή στην πληροφορία, να επικοινωνεί ανησυχίες και προβληματισμούς. Να λειτουργήσει σαν ένα όλον. 

Άλλωστε, κάτι που χάσαμε στο ‘κάποτε’, ήταν η συναισθηματική εγγύτητα, το μοίρασμα και το ‘φτιάχνω με τα χέρια μου’. Αναλογιστείτε, πότε ήταν η τελευταία φορά που κάτι φτιάξατε με τα χέρια σας στο σπίτι σας;

Η μετάβαση που βιώνουμε – η κρίση- μας βοηθάει να ανακαλύψουμε νέες δεξιότητες, να εστιάσουμε στον εαυτό μας και τις πραγματικές μας ανάγκες, να μάθουμε να εστιάζουμε στο καθημερινό μας βίωμα και να προχωράμε με αλλαγές. Έτσι, να μη μας νοιάζει το ‘αν περνάμε καλά’, αλλά να κοπιάζουμε για το ‘να είμαστε καλά’.

Δεν υπάρχουν σχόλια: